Þorsteinn Sæmundsson


Þorsteinn Sæmundsson

Dr. Þorsteinn Sæmundsson útskrifaðist með doktorsgráðu í jarðfræði frá Háskólanum í Lundi í Svíþjóð árið 1995. Sama ár hóf hann störf sem snjóflóðasérfræðingur hjá Veðurstofu Íslands. Árið 2000 flutti hann norðurland og tók við starfi forstöðumanns Náttúrurannsóknastöðvar Norðurlands vestra á Sauðárkróki og gegndi því til ársins 2014. Frá 2014 hefur Þorsteinn starfað við Háskóla Íslands, bæði við kennslu og rannsóknir. Rannsóknir hans hafa einkum beinst að náttúruhamförum og jarðefnaskriði. Á síðustu fjórum árum hefur hann byggt upp meistaranám í náttúruvá við háskólann. Hann hefur haft umsjón með fjölmörgum nemendum í grunnnámi, meistaranemum og doktorsnemum, þá einkum á sviði jarðefnaskriðs. Þorsteinn var formaður Jarðvísindafélags Íslands frá 2009-2013 og hefur verið formaður frá 2017 til dagsins í dag. 

12 október 2024 10:00 - 10:45
Silfurberg B

Hreyfingar jarðvegs í halla eru undir miklum áhrifum frá loftslagi og loftslagsbreytingum, t.d. breytingum á úrkomu (mynstri og magni úrkomu) og hitabreytingum, sem geta t.d. haft áhrif á vöxt eða hörfun jökla og sífrera.
Á síðustu áratugum hafa breytingar á veðurfari haft áhrif á stöðugleika jarðvegs í halla um allan heim. Þessar breytingar vekja mikla athygli og áhyggjur á mörgum fjalllendissvæðum, ekki síst vegna aukinna líkinda á jarðefnaskriði. Ísland er þar engin undantekning en eins og í mörgum öðrum löndum er enn ekki nógu mikið vitað um þessar breytingar. Þar af leiðandi þarf að efla rannsóknir og vöktun á þessu sviði, til að öðlast aukna þekkingu og skilning á þeim breytingum sem eru að eiga sér stað. Á síðustu áratugum hafa komið upp nokkur tilvik um óvenjulegt jarðefnaskrið á Íslandi. Þessir atburðir hafa verið óvenjulegir vegna umfangs þeirra, aukinnar tíðni, kveikjuþátta og ekki hvað síst árstímans þegar þeir áttu sér stað. Ein af sýnilegustu afleiðingum hækkaðs hitastigs á Íslandi er hröð hörfun og þynning skriðjökla og myndun jökullóna. Tíðni jarðefnaskriðs nálægt hörfandi skriðjöklum hefur aukist frá síðustu aldamótum, borið saman við síðustu fjóra áratugi 20. aldarinnar. Einnig hafa greinst fleiri tilvik um óstöðugleika jarðvegs í halla yfir skriðjöklum og jökullónum frá árinu 2000. Svipaðar umhverfisbreytingar áttu sér stað á síðasta hörfunartímabili jökla og skömmu eftir það, en þá urðu gífurleg umhverfisáhrif, m.a. vegna jarðefnaskriðs. Aðrar afleiðingar eru duldari og því erfiðara að greina þær og vakta. Ýmis tilvik um jarðefnaskrið sem hafa átt sér stað á síðasta áratug á miðhluta norður- og norðvesturhluta Íslands, er hægt að tengja beint við þiðnun sífrera í fjöllum, en þekking okkar á útbreiðslu sífrera í fjöllum á Íslandi er enn mjög takmörkuð.
Hætta á meiriháttar landmótandi atburðum á þessum svæðum, sem bæði geta laðað að aukinn fjölda ferðamanna allt árið um kring og kallað á tengdar breytingar á innviðum, eins og nýleg dæmi sanna, hafa vakið alvarlegar áhyggjur og sýnt fram á brýna þörf á að rannsaka og fylgjast með þessu jökla- og fjallaumhverfi í ljósi yfirstandandi loftslagsbreytinga.